Cuối năm 2024, Nga áp dụng “phí tái chế” mới với xe nhập khẩu, khiến giá xe con dung tích 1 đến 2 lít tăng thêm hơn 8.000 USD mỗi chiếc. Đồng thời, thị trường nội địa rơi vào suy thoái, doanh số bán xe giảm 27% trong nửa đầu năm, trong khi lượng xe Trung Quốc nhập khẩu lao dốc tới 62% so với cùng kỳ.
Tình hình tại thị trường Nga không mấy khả quan khiến các nhà sản xuất Trung Quốc đứng trước áp lực phải mở rộng ra các thị trường khác, trong bối cảnh họ đang vật lộn với cuộc chiến giá cả và dư thừa công suất tại quê nhà.
Tuy nhiên, làn sóng xuất khẩu ồ ạt cũng đang vấp phải làn sóng bảo hộ thương mại ở nhiều quốc gia. Liên minh châu Âu đã áp thuế bổ sung lên tới 35% đối với xe điện Trung Quốc, với lý do các hãng này được trợ cấp từ chính phủ. Mỹ và Canada duy trì mức thuế khổng lồ 100%. Trong khi đó, Mexico - quốc gia hiện vượt Nga để trở thành điểm đến hàng đầu của xe Trung Quốc, cũng đang xem xét nâng thuế nhập khẩu nhằm chiều lòng Tổng thống Mỹ Donald Trump trong các cuộc đàm phán thương mại song phương.
“Thị phần của các thương hiệu Trung Quốc tại Nga hiện đã tiệm cận giới hạn 50-60% và tăng trưởng trong tương lai sẽ bị cản trở bởi chính sách và sức chứa của thị trường,” chuyên gia Rosalie Chen từ Third Bridge nhận định.
Bà cũng lưu ý rằng, nếu xung đột Nga - Ukraine kết thúc, các hãng xe phương Tây có thể quay trở lại, làm chậm đà tăng trưởng của xe Trung Quốc.
Sự bùng nổ từ nhu cầu Nga chính là yếu tố đưa Trung Quốc trở thành quốc gia xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới vào năm 2023. Theo số liệu hải quan Trung Quốc, riêng thị trường Nga đã chiếm gần 1/5 lượng xe nguyên chiếc xuất khẩu của nước này năm ngoái. Do đó, đà suy giảm tại đây đang tác động rõ rệt đến nhóm ba thương hiệu xe Trung Quốc phổ biến nhất tại Nga.
Cụ thể, xuất khẩu của Geely giảm 8% trong 8 tháng đầu năm nay. Great Wall gần như không tăng trưởng. Riêng Chery - nhà xuất khẩu ô tô lớn nhất Trung Quốc, vẫn ghi nhận tăng trưởng 11%, nhưng chậm hơn nhiều so với mức 25% của năm ngoái. Trong khi đó, BYD, hãng xe số một Trung Quốc dù không hiện diện chính thức tại Nga, đã tăng gấp đôi sản lượng xuất khẩu và đang đe dọa vị trí số một của Chery.
Trước tình hình đó, lãnh đạo Geely thừa nhận xuất khẩu yếu là “điểm tối” hiếm hoi trong kết quả kinh doanh ấn tượng nửa đầu năm. Hãng tuyên bố sẽ đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường, với kế hoạch mở rộng đến Brazil, Nam Phi, Ý và củng cố mạng lưới phân phối toàn cầu.
Chuyên gia Paul Gong từ UBS lưu ý rằng, các hãng xe khó kiểm soát được chu kỳ kinh tế tại từng quốc gia, như cú sốc tỷ giá năm 2015 tại Nga và các thị trường mới nổi khác. “Điều họ có thể làm là chớp lấy cơ hội. Hiện tại, Trung Đông và Mỹ Latinh đang là hai khu vực giàu tiềm năng cho xe Trung Quốc,” ông nói.
