Tỉ phú Elon Musk, CEO hãng xe điện Tesla. (Ảnh: Reuters)
Khi Hội đồng quản trị Tesla đề xuất gói lương thưởng lớn nhất lịch sử doanh nghiệp cho tỉ phú Elon Musk vào tháng 9, công ty khẳng định ông chỉ được nhận cổ phiếu trị giá 878 tỉ USD nếu đạt những “cột mốc tầm vũ trụ” trong 10 năm tới.
Tuy nhiên, phân tích của Reuters cho thấy CEO của Tesla có thể thu về hàng chục tỉ USD mà không cần đạt phần lớn mục tiêu này. Chỉ cần đạt được hai mục tiêu dễ hơn với mức tăng trưởng cổ phiếu khiêm tốn, ông có thể bỏ túi hơn 26 tỉ USD. Số tiền này cao hơn tổng thu nhập cả đời của 8 CEO có mức lương cao tiếp theo, gồm Mark Zuckerberg (Meta), Tim Cook (Apple) và Jensen Huang (Nvidia).
Các chuyên gia trong ngành ô tô đánh giá mục tiêu doanh số xe điện của Tesla là khá dễ đạt. Nếu trung bình mỗi năm công ty bán 1,2 triệu xe trong thập kỷ tới, thấp hơn 500.000 xe so với năm 2024, và giá trị thị trường tăng từ 1,4 lên 2 nghìn tỉ USD, tỉ phú Elon Musk sẽ nhận 8,2 tỉ USD cổ phiếu. Để kích cầu doanh số, Tesla đã tung ra các phiên bản giá rẻ của Model Y và Model 3 trong tuần này.
Một số mục tiêu công nghệ trong gói thưởng được viết rất mơ hồ, cho phép ông Musk đạt thưởng lớn mà không cần tạo ra bước đột phá thực sự.
Mục tiêu đầu tiên yêu cầu đạt 10 triệu lượt đăng ký phần mềm “Full Self-Driving” (FSD), dù công nghệ này hiện vẫn cần người điều khiển. Cơ quan An toàn Giao thông Đường cao tốc Mỹ đang điều tra gần 2,9 triệu xe có trang bị FSD vì hơn 50 vụ vi phạm và tai nạn.
Một mục tiêu khác đề ra việc đưa 1 triệu robotaxi vào hoạt động thương mại, “không có người lái trong xe”. Tuy nhiên, chuyên gia cho rằng định nghĩa này có thể bao gồm xe điều khiển từ xa hoặc từ ghế hành khách, như mô hình thử nghiệm hiện nay của Tesla tại Austin (Texas).
Ngoài ra, công ty còn đặt mục tiêu sản xuất 1 triệu robot nhưng không bắt buộc phải là robot hình người. Mục tiêu này có thể bao gồm bất kỳ sản phẩm di động nào dùng trí tuệ nhân tạo, khiến nhiều nhà phân tích cho rằng cách diễn đạt quá lỏng lẻo.
Mẫu xe Model 3 Standard của Tesla Motors trong ảnh do công ty phát hành ngày 7/10/2025. (Nguồn: Reuters)
Các mục tiêu lợi nhuận của Tesla được đánh giá là thách thức nhất. Công ty phải nâng EBITDA từ 16,6 tỉ USD năm 2024 lên mức tối đa 400 tỉ USD. Trong khi đó, mảng xe điện của Tesla đang giảm sức cạnh tranh. Các mẫu xe hiện tại đã cũ, còn Cybertruck thất bại trên thị trường.
Dù vậy, cấu trúc trả thưởng cho phép tỉ phú Elon Musk nhận cổ phiếu ngay cả khi không đạt mục tiêu lợi nhuận. Mỗi mục tiêu kèm tăng vốn hóa đều mang lại 1% cổ phần, bất kể là mục tiêu dễ hay khó.
Chỉ cần giá cổ phiếu tăng trung bình 6,4% mỗi năm trong 10 năm, Tesla có thể đạt giá trị 2 nghìn tỉ USD. Đây là mức tăng thấp hơn trung bình dài hạn của S&P 500.
Tesla khẳng định chỉ có ông Elon Musk mới đủ khả năng biến công ty thành “gã khổng lồ AI”. Trong quá trình đàm phán, ông đã ám chỉ sẽ ưu tiên các dự án khác nếu không đạt được thỏa thuận.
Các chuyên gia quản trị cảnh báo việc trao cho ông Musk “độc quyền” lãnh đạo đi ngược nguyên tắc quản trị minh bạch. Dù vậy, nhiều nhà đầu tư vẫn đặt niềm tin vào ông.
Giáo sư Kevin Murphy (Đại học Nam California) cho rằng các cổ đông tin tưởng chỉ có ông Elon Musk mới có thể đạt được những mục tiêu táo bạo đó.
